Ας ανατρέξουμε στην τελευταία φορά που αρρωστήσατε. Πόσο ανήμπορος και αδύναμος αισθανόσασταν; Πίσω από κάθε ασθενή κάποιος υπήρχε. Αναρρώσατε χάριν της επιμονής σας, τις συνέπειας που επιδείξατε στις υποδείξεις του πολύ καλού γιατρού σας και της δραστικότητας του φαρμάκου που σας χορηγήθηκε. Συνήθως λησμονείται ή δεν λαμβάνεται καθόλου υπ’ όψιν και ένας ακόμη παράγοντας, ιδιαίτερα σημαντικός για την ανάρρωση του ασθενούς: η παρέμβαση του φροντιστή. Είναι τόσο σημαντική που πλέον δεν εξετάζεται μεμονωμένα η θεραπευτική συμμαχία ασθενούς – ιατρού αλλά η θεραπευτική τριάδα ασθενούς – ιατρού – φροντιστή.

 

Με τον όρο φροντιστής εννοείται οποιοσδήποτε προσφέρει αμειβόμενες ή μη υποστηρικτικές υπηρεσίες σε συγγενή, φίλο ή συνάνθρωπό του που είναι άρρωστος, ανήμπορος ή χρειάζεται βοήθεια σε βασικές δραστηριότητες της καθημερινής του ζωής. Δεν απαιτείται κάποιος ν’ αναλαμβάνει εξ’ ολοκλήρου τη φροντίδα ενός συνανθρώπου του που έχει ανάγκη για να «κερδίσει» τη συγκεκριμένη ιδιότητα. Φροντιστής είναι και ο γείτονας που ένα μεσημέρι προσφέρει ένα πιάτο ζεστό φαΐ σ’ αυτόν που νοσεί, αυτός που θα τον συνοδέψει στο νοσοκομείο για να κάνει κάποιες εξετάσεις, αυτός που θ’ αναλάβει για ένα διάστημα να βοηθάει στο καθάρισμα του σπιτιού κ.ο.κ.
 
Η ιδιότητα του φροντιστή προσδίδει στο άτομο πολλά οφέλη, τα οποία όμως είναι δυσδιάκριτα. Η συγκεκριμένη εμπειρία δίνει ένα πιο βαθύ νόημα στις ανθρώπινες σχέσεις και ένα πλήθος αναγνωρίσιμων θετικών συναισθημάτων σε πολύ έντονο βαθμό μεταξύ ασθενούς και φροντιστή. Συνήθως, καθημερινά εισπράττει την αγάπη, τον σεβασμό και την αναγνώριση από τον λήπτη της φροντίδας καθώς και την ικανοποίηση ότι βελτιώνει την ποιότητα ζωής ενός αγαπημένου του προσώπου, λειτουργώντας ενίοτε και ως πρότυπο για το περιβάλλον του.
 
Η ιδιότητα του φροντιστή, κυρίως μάλιστα του φροντιστή ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας, ενέχει και κινδύνους. Ο φροντιστής είναι σαν να βρίσκεται σε μία θάλασσα συναισθημάτων. Καθώς κολυμπάει νοιώθει το ευνοϊκό ρεύμα της αγάπης του ανθρώπου που βοηθάει αλλά χτυπιέται και από τα κύματα της απογοήτευσης, της λύπης και του θυμού. Απογοήτευση γιατί συχνά αισθάνεται ότι οι προσπάθειές του είναι άκαρπες, θυμό γιατί πιθανότατα οι συγγενείς και οι φίλοι έχουν αποτραβηχτεί απ’ αυτόν που νοσεί, φοβούμενοι το στίγμα και λύπη γιατί βλέπει τον άνθρωπο που αγαπάει να βασανίζεται. Τα κύματα των αρνητικών αυτών συναισθημάτων συχνά τον οδηγούν ναυαγό στη νήσο της απομόνωσης, της εξουθένωσης και τελικώς της κατάθλιψης.
 
Ο φροντιστής σ’ αυτόν τον αγώνα του δεν χρειάζεται να είναι ή να αισθάνεται μόνος. Η υγιής αντιμετώπιση της ιδιότητας του φροντιστή ξεκινάει όταν ο ίδιος αναγνωρίσει ότι:
 
(1) είναι φροντιστής,
(2) δεν μπορεί να το κάνει αυτό μόνος του και
(3) οργανώνεται και αρχίζει να εκμεταλλεύεται όλες τις πηγές βοήθειας που είναι διαθέσιμες γι’ αυτόν και την οικογένειά του.